بدن انسان با دو روش دفاع را در مقابل میکروب ها انجام می دهد و بدین ترتیب از بیمار شدن فرد جلوگیری می کند یا اگر فرد بیمار شد به مقابله با آن بیماری می پردازد.
1- دفاع غیر اختصاصی
دراین دفاع بدن بدون توجه به نوع عامل بیماری زا با هر عامل خارجی به دفاع می پردازد . دیواری که در قدیم اطراف شهرها کشیده می شد همین وظیفه داشت و به هیچ فرد یا موجود اجازه ورود به داخل شهر را نمی داد فرقی نمی کرد که ورود فرد برای شهر مفید یا مضر باشد. اما برای ورود به شهر دروازه هایی قرار داده بودند تا مردم از آن طریق به شهر وارد یا از آن خارج شوند (مخاط).
لایه شاخی پوست همراه با ساقۀ یک تار مو
روی پوست ، با سلولهای مرده که خشک شده و روی آن چسبده اند، محافظ خوبی برای جلوگیری از ورود میکروب های بیماری زا هستند چون ویروسها و باکتری ها برای تولید مثل نیاز به سلول زنده دارند.
در قسمتهایی از بدن ما مانند دهان که با بیرون ارتباط دارند برای جلوگیری از ورود عوامل بیماری زا ، مخاط وجود دارد که مانع ورود عوامل بیماری زا به بدن می شود.
مخاط معده
منفذ عرق
در مخاط معده هنگامی که غذا وارد معده می شود اسیدی قوی ترشح می شود که عوامل بیماری زا را از بین می برد. مجرای عرق هم همیشه ترشحاتش را به بیرون می ریزد و به این وسیله از ورود میکروب ها جلوگیری می کند.
سلولهای ترشح کننده مخاط
در اشک و بزاق هم آنزیم لیزوزیم میکروبها را از بین می برد به همین دلیل است که حیوانات بچه های خود را با زبان لیس می زنند در ضمن هر عملی که باعث خروج ماده ای از بدن است نیز عامل دفع میکروبها به حساب می آید ، مانند عطسه ،سرفه، دفع ادرار و ودفوع.
پوست و لایه مخاطی اولین خط دفاع غیر اختصاصی هستند و اگر عامل بیماری زا از این خط عبور کرد دومین خط دفاع غیر اختصاصی یعنی: 1- پاسخ التهابی 2- پاسخ دمایی 3- گلبول های سفید 4- پروتئین ها وارد عمل می شوند.
پاسخ التهابی: هیستامین ماده ای است که باعث گشادی رگها در محل آسیب می شود در نتیجۀ هجوم خون بیشتر به آن محل قرمز تر و گرمتر از اطراف می شود. گلبولهای سفید هم با عمل دیاپدز ( عبور سلولها از منافذ مویرگ) خود را به محل آسیب دیده می رسانند.
شروع دیاپدز
